پروسه ی لیکویید شدن و سطوح پوزیشن ها

2023-10-12 07:50:36

کاربران عزیز KCEX،

توضیح عمیق مکانیزم های لیکویید اجباری و مدیریت ریسک

ما اینجا هستیم تا یک مرور کلی از مکانیسم لیکویید اجباری و استراتژی های مدیریت ریسک در پلتفرم KCEX به شما ارائه دهیم تا امنیت و ثبات شما را در طول تجربه معاملاتی شما در دنیای معاملات ارز دیجیتال تضمین کنیم.

1. درک لیکویید:

اصطلاحاً با عنوان «کال مارجین» شناخته می‌شود؛ لیکوییدیشن اجباری زمانی رخ می‌دهد که نرخ مارجین موقعیت (پوزیشن) فیوچرز شما به ۱۰۰٪ یا بیشتر برسد. بر اساس قوانین تعیین‌شده، سیستم به‌صورت خودکار فرایند لیکوییدیشن (Forced Liquidation) را آغاز می‌کند.

محاسبه نرخ مارجین قرارداد بر اساس مارجین شما و سود یا زیان تحقق‌نیافته (Unrealized PnL) انجام می‌شود و عواملی مانند نرخ مارجین نگهداری (Maintenance Margin Rate) و کارمزد معاملات نیز در نظر گرفته می‌شوند.

برای درک دقیق نرخ مارجین نگهداری مربوط به هر جفت‌معامله فیوچرز، ضروری است که صفحه معاملاتی مربوطه را بررسی کنید.

حالت مارجین ایزوله (Isolated Margin Mode):

لیکوییدیشن زمانی رخ می‌دهد که:
مارجین پوزیشن + سود و زیان تحقق‌نیافته ≤ مارجین نگهداری + کارمزد لیکوییدیشن
یعنی زمانی که نرخ مارجین به ۱۰۰٪ برسد یا از آن عبور کند، لیکوییدیشن فعال می‌شود.

حالت مارجین کراس (Cross Margin Mode):

لیکوییدیشن زمانی رخ می‌دهد که:
کل موجودی حساب مارجین کراس (به‌جز مارجین ایزوله، سود/زیان تحقق‌نیافته و مارجین سفارشات) ≤ مارجین نگهداری کراس + کارمزد لیکوییدیشن
در این حالت نیز، با رسیدن نرخ مارجین به ۱۰۰٪، لیکوییدیشن آغاز می‌شود.

فرایند لیکوییدیشن

زمانی که لیکوییدیشن فعال شود، سیستم طبق سطح ریسک (Tier) پوزیشن کاربر، فرایند لیکوییدیشن پلکانی (مرحله‌به‌مرحله) را اجرا می‌کند تا از لیکویید شدن کامل پوزیشن جلوگیری کرده و ریسک کاربر را کنترل کند.

۱. لغو سفارش‌ها (Order Cancellation):

در حالت کراس: تمام سفارش‌های فعال حساب لغو می‌شوند.
در حالت ایزوله: اگر گزینه افزودن خودکار مارجین فعال باشد، تمام سفارش‌های فعال مربوط به همان قرارداد لغو می‌شوند.
اگر پس از لغو سفارشات، نرخ مارجین همچنان ≥ ۱۰۰٪ باشد، به مرحله بعد می‌رویم.

۲. تسویه داخلی لانگ/شورت (Long/Short Self-Dealing):

فقط در حالت کراس انجام می‌شود.
سیستم موقعیت‌های لانگ و شورت متقابل را به‌صورت داخلی با یکدیگر تسویه می‌کند.
اگر نرخ مارجین هنوز ≥ ۱۰۰٪ باشد، به مرحله بعد می‌رویم.

۳. لیکوییدیشن پلکانی (Stepwise Liquidation):

اگر پوزیشن در کم‌ریسک‌ترین سطح (Tier پایین‌تر) باشد، به مرحله بعد می‌رویم.
اگر در سطح ریسک بالاتر باشد (Tier > 1)، بخشی از پوزیشن در قیمت ورشکستگی (Bankruptcy Price) توسط موتور لیکوییدیشن تسویه می‌شود تا سطح ریسک کاهش یابد.
سپس نرخ مارجین دوباره محاسبه می‌شود؛ اگر هنوز ≥ ۱۰۰٪ باشد، تسویه مرحله‌ای ادامه می‌یابد تا به پایین‌ترین Tier برسد.

۴. لیکوییدیشن کامل (Complete Liquidation):

اگر پوزیشن در پایین‌ترین Tier باشد ولی نرخ مارجین هنوز ≥ ۱۰۰٪ باشد، کل پوزیشن باقی‌مانده در قیمت ورشکستگی توسط موتور لیکوییدیشن تسویه خواهد شد.
این فرآیند از طریق سیستم مچینگ انجام نمی‌شود، بنابراین قیمت ورشکستگی در معاملات بازار یا نمودار کندل (K-Line) نمایش داده نمی‌شود.

بعد از تسویه پوزیشن توسط موتور لیکوییدیشن:

اگر پوزیشن با قیمتی بهتر از قیمت ورشکستگی در بازار اجرا شود، مارجین باقی‌مانده به صندوق بیمه (Insurance Fund) اضافه می‌شود.
اگر پوزیشن نتواند با قیمتی بهتر از قیمت ورشکستگی اجرا شود، صندوق بیمه ضرر را پوشش می‌دهد.
اگر صندوق بیمه نیز کافی نباشد، پوزیشن لیکوییدشده به سیستم کاهش خودکار (Auto-Deleveraging - ADL) منتقل می‌شود.

توضیح سطح پوزیشن (Position Tier):

برای جلوگیری از ریسک‌های سنگین ناشی از لیکویید شدن پوزیشن‌های بزرگ با لوریج بالا، و در صورتی که صندوق بیمه تخلیه شود، سیستم کاهش خودکار ممکن است فعال شود که به سایر تریدرها نیز آسیب می‌زند.

برای کنترل این ریسک، صرافی KCEX از مدل سطح‌بندی پوزیشن (Position Tiering) استفاده می‌کند:

هرچه لوریج بالاتر باشد، سقف پوزیشن پایین‌تر است.
هرچه حجم پوزیشن بزرگ‌تر باشد، نرخ مارجین نگهداری بیشتر خواهد بود.

این مدل مارجین پلکانی (Stepwise Margin Model) به کنترل ریسک کلی بازار کمک می‌کند

نرخ مارجین نگهداری: نرخ مارجین نگهداری کاربر بر اساس اندازه موقعیت او محاسبه می‌شود، نه بر اساس اهرمی که توسط کاربر تنظیم شده است. این به این معناست که نرخ مارجین نگهداری تحت تأثیر اهرم قرار نمی‌گیرد. سیستم، بر اساس سطح ریسک قرارداد فیوچرز، چندین سطح موقعیت تعیین می‌کند و هر سطح، نرخ مارجین نگهداری متفاوتی دارد؛ هر چه اندازه موقعیت بزرگ‌تر باشد، نرخ مارجین نگهداری نیز بالاتر خواهد بود. (برای مشاهده جزئیات سطوح موقعیت هر قرارداد فیوچرز، به بخش [اطلاعات فیوچرز] - [سطح موقعیت] مراجعه کنید.)

مارجین نگهداری مستقیماً بر قیمت لیکویید شدن (Liquidation Price) موقعیت تأثیر می‌گذارد. بنابراین، قویاً توصیه می‌کنیم کاربران پیش از آنکه موجودی مارجین به سطح مارجین نگهداری برسد، موقعیت خود را ببندند یا مارجین بیشتری اضافه کنند تا از لیکویید شدن جلوگیری شود.

توجه داشته باشید که در شرایط نوسانات شدید قیمتی و بازارهای بحرانی، سیستم برای حفظ ثبات بازار اقدامات اضافی انجام خواهد داد، از جمله:

تنظیم حداکثر اهرم مجاز برای معاملات فیوچرز
تنظیم محدودیت اندازه موقعیت برای سطوح مختلف
تنظیم نرخ‌های مارجین نگهداری برای سطوح مختلف

۲. مثال مکانیزم سطوح موقعیت با استفاده از قرارداد فیوچرز دائمی BTCUSDT:

سطح	بیشترین اهرم	BTC/سایز پوزیشن	نرخ مارجین نگهداری
1	100x	0-30	0.5%
2	50x	30-36	1.0%
3	33x	36-42	1.5%
4	25x	42-48	2.0%
5	20x	48-54	2.5%
6	16x	54-60	3.0%
7	14x	60-66	3.5%
8	12x	66-72	4.0%
9	11x	72-78	4.5%
10	10x	78-84	5.0%

فرض کنید لیست سطوح موقعیت برای قرارداد فیوچرز دائمی BTCUSDT به‌صورت زیر باشد (این مقادیر صرفاً برای مثال هستند؛ برای مقادیر دقیق و به‌روز، به شرایط سطوح موقعیت هر قرارداد فیوچرز مراجعه کنید):

(1) ضریب اهرم، حداکثر محدودیت موقعیت را تعیین می‌کند
زمانی که کاربر اهرم را روی 100 برابر تنظیم می‌کند، این مقدار با سطح اول از لیست سطوح موقعیت مطابقت دارد، بنابراین کاربر می‌تواند حداکثر ۳۰ بیت‌کوین موقعیت داشته باشد.
زمانی که کاربر اهرم را روی 50 برابر تنظیم می‌کند، این مقدار با سطح دوم در لیست سطوح موقعیت مطابقت دارد (بین 33 تا 50 برابر)، بنابراین حداکثر می‌تواند ۳۶ بیت‌کوین موقعیت داشته باشد.

(2) نرخ مارجین نگهداری بر اساس اندازه موقعیت فعلی تعیین می‌شود
کاربر A، به مقدار ۱۶ بیت‌کوین از قرارداد فیوچرز دائمی BTCUSDT را با قیمت ۱۰٬۰۰۰ تتر و اهرم ۵۰ برابر خریداری می‌کند. در این حالت، اندازه موقعیت کاربر = ۱۶ بیت‌کوین است که در بازه‌ی سطح اول (۰ تا ۳۰ بیت‌کوین) قرار می‌گیرد. بنابراین نرخ مارجین نگهداری برای این موقعیت برابر با ۰٫۵٪ خواهد بود.
در ادامه، با افزایش قیمت قرارداد فیوچرز BTCUSDT، کاربر A، ۱۵ بیت‌کوین دیگر به موقعیت خود اضافه می‌کند، در نتیجه اندازه موقعیت = ۳۱ بیت‌کوین می‌شود که در سطح دوم (۳۰ تا ۳۶ بیت‌کوین) قرار می‌گیرد؛ بنابراین نرخ مارجین نگهداری به ۱٪ افزایش می‌یابد.
در این مرحله، اگر موقعیت کاربر به وضعیت لیکویید شدن برسد، فرآیند لیکویید شدن آغاز می‌شود. چون موقعیت در سطح بالاتری قرار دارد، سیستم از لیکویید شدن پله‌ای استفاده می‌کند. ابتدا ۱ بیت‌کوین از موقعیت لیکویید می‌شود (بخشی از سطح فعلی)، و پس از آن اندازه موقعیت به ۳۰ بیت‌کوین کاهش می‌یابد؛ بنابراین سطح موقعیت از سطح دوم به سطح اول کاهش پیدا می‌کند و نرخ مارجین نگهداری از ۱٪ به ۰٫۵٪ می‌رسد. سپس سیستم دوباره وضعیت باقی‌مانده موقعیت را بررسی می‌کند؛ اگر همچنان در وضعیت لیکویید باشد، باقی‌مانده موقعیت نیز لیکویید می‌شود، در غیر این صورت موقعیت حفظ خواهد شد.

۳. سایر توضیحات مرتبط:

تفسیر قیمت تخمینی لیکویید شدن:
وقتی قیمت مارک (Mark Price) به قیمت تخمینی لیکویید شدن برسد، فرآیند لیکویید اجباری آغاز می‌شود.
اگر کاربر در حالت کراس (Cross Mode) چند موقعیت مختلف داشته باشد، قیمت تخمینی لیکویید شدن فقط برای مرجع است و با نوسانات بازار تغییر می‌کند.
در حالت ایزوله (Isolated Mode)، موقعیت‌های مربوط به هر جفت معاملاتی کاملاً مستقل هستند؛ بنابراین لیکویید شدن یک موقعیت، تأثیری بر سایر موقعیت‌ها ندارد. توجه داشته باشید که این قیمت فقط یک برآورد تخمینی است و لیکویید واقعی بر اساس نرخ مارجین انجام می‌شود.

فرمول‌ها:

برای موقعیت‌های شورت (Short):
$Estimated Liquidation Price=Isolated Margin Balance+(Position Size×Open Price)Position Size×(Maintenance Margin Rate+Taker Fee Rate+1)\text{Estimated Liquidation Price} = \frac{\text{Isolated Margin Balance} + (\text{Position Size} \times \text{Open Price})}{\text{Position Size} \times (\text{Maintenance Margin Rate} + \text{Taker Fee Rate} + 1)}$
برای موقعیت‌های لانگ (Long):
$Estimated Liquidation Price=Isolated Margin Balance−(Position Size×Open Price)Position Size×(Maintenance Margin Rate+Taker Fee Rate−1)\text{Estimated Liquidation Price} = \frac{\text{Isolated Margin Balance} - (\text{Position Size} \times \text{Open Price})}{\text{Position Size} \times (\text{Maintenance Margin Rate} + \text{Taker Fee Rate} - 1)}$

کارکرد صندوق بیمه (Insurance Fund):
صندوق‌های بیمه برای جبران ضررهای ناشی از لیکوییدهایی طراحی شده‌اند که به‌دلیل کمبود مارجین به‌طور کامل بسته نشده‌اند.
زمانی که موقعیت یک کاربر به‌صورت اجباری لیکویید می‌شود، سیستم کنترل آن موقعیت را به‌دست می‌گیرد و آن را در بازار می‌فروشد. سود حاصل از این معاملات به صندوق بیمه قرارداد آتی مربوطه واریز می‌شود.
در زمان شروع معاملات یا شرایط خاص، ممکن است سیستم دارایی‌هایی را به حساب صندوق بیمه انتقال دهد تا ذخایر ریسک را تقویت کند.

استفاده انعطاف‌پذیر از صندوق بیمه:
در مواردی که پس از لیکویید شدن، موقعیت‌ها دارای کسری سرمایه باشند یا امکان بسته شدن کامل آن‌ها وجود نداشته باشد، KCEX مالکیت باقی‌مانده آن موقعیت‌ها را برعهده می‌گیرد. پلتفرم از صندوق بیمه و مکانیزم کاهش خودکار لوریج (Auto-Deleveraging) برای جبران بخش کسری استفاده خواهد کرد.

ما به ایجاد محیطی امن و شفاف برای معاملات ارزهای دیجیتال متعهد هستیم. در صورت داشتن هرگونه سؤال، لطفاً با تیم پشتیبانی ما تماس بگیرید.